Perharian Beka Melayu 1

Imbuhan peR- dan peR-an dalam Pembentukan Perkataan Baharu

Secara asal, imbuhan peR- mempunyai peran yang terbatas dalam bahasa Melayu moden. Dalam usaha atau tenggang untuk memperkaya kosa kata beka Melayu, imuhan peR- dan peR-an dilihat mampu membuka pintu untuk tujuan tersebut.

peR-

peran asli:
1- pelaku perbuatan: perburu, pertapa dll.
2- alat atau tempat: perasap, perbara

peR-an

peran asli:
1- tempat: perkuburan, perkampungan, perumahan
2- hal-hal yang berkaitan dengan kata dasar: perbarisan, persamaan, pertubuhan, perusuhan

Rumus:

KN(dasar) + peR-an = KN
KK (dasar) + peR-an = KK

KK (dasar) yang mempunyai bentuk meN- dan beR yang membawa maksud berbeza atau wujud sebagai satu kata banyak makna, maka imbuhan peN- dipadankan dengan kata kerja bentuk meN-, begitu pula sebaliknya untuk kata kerja bentuk beR- menerima padanan imbuhan peR-.

contoh: siar
siar; menyiar --> penyiaran
siar; bersiar-siar --> persiaran

KK bentuk meN- selalunya dalam bentuk ayat transitif - memerlukan objek.
KK bentuk beR- selalunya dalam bentuk ayat tak transitif - tidak memerlukan objek.

KN yang menerima imbuhan meN- dan beR- memberi makna berbeza kepada kata terbitannya.

contoh:
ubat; mengubat --> pengubatan
ubat; berubat --> perubatan

mengubat(i) ialah satu perbuatan yang dilakukan oleh orang yang memberi perkhidmatan kesihatan seperti doktor atau dukun. pengubatan ialah kata nama terbitan untuk menerangkan perbuatan tersebut.

berubat ialah satu perbuatan yang dilakukan oleh orang yang menerima, iaitu pesakit. perubatan pula menerangkan tentang perihal berubat.

bandar; membandarkan --> menjadikan bandar
bandar; berbandar (tidak wujud)

pembandaran --> usaha menjadikan sesuatu kawasan sebagai bandar; urbanisasi
perbandaran --> berkaitan dengan bandar